Zastanawialiście się kiedyś nad słownikiem programu MS Word? Przypuszczam, że nie jest to kwestia, nad którą typowy Kowalski rozmyśla przy śniadaniu, ale warto poświęcić jej chociaż pięć minut swojego życia. Niestety słownik nie kryje w sobie profesora Miodka w cyfrowej postaci. Wręcz przeciwnie – czyhają w nim pułapki.
Pułapki zastawione są na użytkowników, którzy darzą to narzędzie nadmiernym zaufaniem. Tymczasem trzeba do niego podchodzić krytycznie, bo jak każde narzędzie – nie jest doskonałe i wymaga stałych ulepszeń oraz aktualizacji. Przede wszystkim powinniśmy mieć na uwadze, że słownik Worda nie jest żadnym autorytetem w dziedzinie poprawności językowej, a jedynie pewnym ułatwieniem dla użytkownika korzystającego z edytora tekstu. Stosujmy więc zasadę ograniczonego zaufania – tak jak wobec samochodu z napisem L. Nasz słownik też ciągle się „uczy”, a zdarzają się przypadki, w których nauczono go źle.
Lista błędów w słowniku Worda
Korzystając z edytora tekstu MS Word, odruchowo traktujemy formy niepodkreślone na czerwono jako poprawne i odwrotnie – te, które zostały podkreślone, uznajemy (często bezkrytycznie) za błąd. Jednak zdarza się, że narzędzie podkreśla dany wyraz, ponieważ po prostu brakuje go w słowniku. Word bywa też tolerancyjny dla form, które bezdyskusyjnie możemy uznać za błąd. Przykłady pułapek czyhających w Wordzie podajemy poniżej.
Formy, które nie powinny zostać podkreślone
internet | Kiedy mamy na myśli World Wide Web, czyli „sieć ogólnoświatową”, prawidłowy jest zapis małą literą. |
whiskey | Trunek amerykański, w przeciwieństwie do szkockiej whisky. |
Błędy w słowniku MS Word
Błąd | Forma poprawna |
nienajlepszy, nienajgorszy | nie najlepszy, nie najgorszy – tak jak wszystkie połączenia „nie” z najwyższym stopniem przymiotnika |
oddziaływujący | oddziałujący, oddziaływający |
a propos | à propos |
wymyśleć | wymyślić |
niechcąco | niechcący |
mentlik | mętlik |
miałczeć | miauczeć |
wszechczasów | wszech czasów |
komedia dellarte | komedia dell’arte |
pickup | pick-up |
zadawalający | zadowalający |
domyśleć się | domyślić się |
massmedia | mass media |
tonic | tonik |
Inną kwestią są literówki, które nie zawsze wyłapuje narzędzie. Pamiętajmy, że słownik analizuje wyrazy w odosobnieniu, bez odniesienia do całego tekstu. Zdarzają się więc sytuacje, gdy przypadkowo zamienimy w treści wyraz na taki, który istnieje w słowniku, ale sens naszego tekstu zostanie mocno zaburzony. W efekcie możemy ze zdumieniem przeczytać o tym, że „forma (firma) zbankrutowała” lub o „piecach na smołę (słomę)”.
Wniosek z tego, że zawsze należy zachować czujność, a przed katastrofą może nas uchronić stosowanie zasady ograniczonego zaufania.